Rti Radio Taiwan International 
Rti Radio Taiwan International 
Từ một thiếu niên bị quản chế trở thành Giám đốc nghệ thuật ở Vân Môn, Trịnh Tôn Long cảm thấy được khiêu vũ thực sự là một điều thực sự rất hạnh phúc (Ảnh: Lâm Ngạn Đình)
Khi tôi 14 tuổi ở trường trung học cơ sở, có một dãy lớp khối A ở bên phải lớp tôi, và một dãy lớp khối B ở bên trái, tình cờ lớp tôi lại ở giữa. Khi còn là học sinh tiểu học, tôi học lớp khiêu vũ. Ban đầu, cuộc sống của tôi rất đơn giản, chỉ đến lớp và khiêu vũ, nhưng một ngày nọ, tôi đi vệ sinh bên cạnh lớp B và kết bạn với một nhóm bạn khác. Sau đó, tôi bắt đầu hút thuốc, và thậm chí tôi còn hút ma túy, đánh nhau bằng vũ khí và bị bắt vào đồn cảnh sát và sau đó phải vào trại giáo dưỡng.
Đối với tôi mà nói, những ngày tháng ấy giống như bị lạc vào “thế giới thần bí”
------------------------------------------------
Năm nay (2023) là kỷ niệm 50 năm thành lập Nhà hát múa Vân Môn, ba năm trước, tôi tiếp quản vị trí giám đốc nghệ thuật của Nhà hát múa Vân Môn từ thầy Lâm Hoài Dân, không lâu sau, tôi gặp phải thử thách khắc nghiệt của dịch bệnh COVID-19, đồng thời cũng có nhiều người tò mò dưới sự thành công nổi bậc của thầy Lâm, tôi làm thế nào để dẫn dắt Vân Lâm tiến về phía trước. Trên thực tế, tôi và thầy Lâm lớn lên trong hoàn cảnh khác nhau, không thể so sánh hay sao chép được, điều tôi có thể làm là tiếp tục biên đạo theo cách riêng của mình, giao tiếp với khán giả bằng cơ thể của mình và để khán giả cảm nhận được sức mạnh của vũ đạo. Giống như lúc còn trẻ tôi dùng ma túy, tôi đã bị lạc lối, và chính điệu nhảy đã kéo tôi lại.
Vũ đạo đã khiến người hiếu động như tôi như cá gặp được nước
Tôi học lớp vũ đạo từ tiểu học cho đến đại học, nhưng việc học khiêu vũ khi còn nhỏ chỉ đơn thuần là do tôi quá tăng động. Khi còn nhỏ, đi đến đâu cũng giống như “vua phá phách” và cũng thường bị thương. Ví dụ, khi tôi ra công viên chơi với ghế quay, tôi suýt bị đứt tai, tôi ra suối chơi nước, ngón tay cái của tôi suýt bị mảnh kính vỡ cắt đứt, một lần khác tôi cùng mẹ đi tiệm làm tóc, tôi nghịch dao và vô tình cắt phải một miếng thịt, mẹ vội vàng bế tôi đang chảy máu đầm đìa đến phòng cấp cứu của bệnh viện, bất chấp mớ tóc trên đầu vẫn còn ống quấn tóc. Những tai nạn dù lớn hay nhỏ đều là quá hiếu động và những chuyện này thường xảy ra trong quá trình trưởng thành của tôi.
Cứ như thế té ngã suốt 3 năm đầu tiểu học, thời điểm đó, nhà trường phát cho chúng tôi một tờ đơn đăng ký nhập học, trên tờ đơn chia làm hai cột, một bên là dành cho lớp năng khiếu, bên còn lại là dành cho lớp vũ đạo. Tuy là điểm số cũng khá tốt, nhưng tôi biết ưu và khuyết điểm của bản thân là gì, thế là đã dán ảnh của mình vào khung hình dành cho lớp vũ đạo rồi nộp cho trường và cũng may mắn là tôi đã thi đậu. Mẹ tôi biết được chuyện này cũng không phản đối, mà ngược lại rất tán thành, chắc mẹ cho rằng khiêu vũ có thể tiêu hao rất nhiều sức lực của tôi!
Cuộc sống trong lớp vũ đạo của tôi không phải ngồi suốt lớp trong lớp, đối với tôi giống như cá gặp nước. Khiêu vũ thực chất là thể hiện suy nghĩ của mình thông qua cơ thể. Cũng giống như một môn học về sự sáng tạo ngẫu hứng, giáo viên sẽ đưa ra các câu chủ đề như sóng, gió, v.v. để chúng tôi sử dụng cơ thể của mình để thể hiện chúng. Tôi sẽ sử dụng trí tưởng tượng của mình và chơi với cơ thể của mình, thực tế, tôi không biết mình đang nhảy gì, nhưng tôi rất hạnh phúc.
Nhìn lại con đường khiêu vũ của mình, dường như tôi có thể trở thành nhân vật chính mà không cần nỗ lực quá nhiều, tôi thường là người thu hút sự chú ý, có lẽ là do tôi cao hơn và có lợi thế bẩm sinh!
Một số phụ huynh có thể phản đối việc con trai học nhảy, nhưng lớp tôi rất đặc biệt, lớp có 9 bạn nam, và ít khi bị thu hút bởi những ánh mắt kỳ thị. Nhưng em trai tôi thì không may mắn như vậy, em cũng tham gia lớp học khiêu vũ, nhưng trong lớp không có nhiều nam sinh, các bạn nam khác thường cười nhạo em là kẻ yếu đuối, những chỉ trích và phân biệt đối xử này khiến em phải chịu rất nhiều áp lực, nên chưa học hết lớp vũ đạo cấp hai là đã chuyển sang học lớp bình thường.
Lắng nghe thế giới trong hộp bìa cứng và tạo ra 《十三聲》“Mười ba âm thanh”
Tôi và em trai tôi đều học vũ đạo, tôi còn có một chị gái học piano và thanh nhạc, tuy nhiên bố mẹ tôi không có nền tảng nghệ thuật hay trình độ học vấn cao, một người chưa tốt nghiệp tiểu học, một người chưa tốt nghiệp trung học cơ sở. Tuy họ không cung cấp cho chúng tôi nhiều nền giáo dục tri thức, nhưng sự giáo dục của họ rất dân chủ và văn minh, ủng hộ chúng tôi phát triển đam mê của mình. Tình thương của mẹ dành cho chúng tôi cũng rất rõ ràng, dù bận rộn đến đâu, hàng ngày mẹ vẫn dậy sớm để làm bữa sáng và mang bữa trưa cho chúng tôi.
Bố mẹ tôi mở quầy hàng ven đường ở Wanhua (trước đây gọi là "Monga") để bán giày và nuôi 3 anh em chúng tôi. Khi Lý Đăng Huy trở thành thị trưởng Đài Bắc một thời gian, ông đã tích cực thúc đẩy hoạt động chạy bộ buổi sáng và bố mẹ tôi đưa chúng tôi đi khắp nơi dựng sạp bán giày vải, lúc bận việc buôn bán, mẹ tôi sẽ cho tôi và chị gái vào một cái thùng giấy lớn, rồi để vài món đồ chơi, dép lê và vài thứ đồ kì lạ vào đó, vì vậy, có một thời gian thế giới của tôi giống như một thùng giấy, và thấy bầu trời hình vuông từ khi nhìn từ thùng giấy lên.
Tôi thường ngơ ngác nhìn bầu trời vuông vức trên đầu, lắng nghe những âm thanh khác nhau từ đường phố, tiếng người lớn làm ăn và la hét, hay kể về mối hận thù giữa người thân và bạn bè, và lặng lẽ bịa ra những câu chuyện trong tâm trí tôi. Màu sắc rực rỡ của những ngôi chùa và khu chợ trên đường phố Mengjia, những chuyển động cơ thể và ngôn ngữ sôi nổi ở các khu chợ, góc phố luôn in sâu trong tâm trí tôi. Có lần trước khi nghĩ đến tác phẩm mới, tôi đang nói chuyện với mẹ về quá khứ ồn ào của cuộc sống ở Mengjia, mẹ kể rằng trên đường phố Mengjia những năm 1960, có một truyền thuyết tên là “mười ba âm thanh”, người này có thể hóa thân thành nhiều nhân vật khác nhau, dù là giọng nam hay nữ, giọng người già hay trẻ con, dù là giai thoại cổ xưa hay hiện đại, thịnh hành hay lỗi thời, thì khi vào tay anh ta, anh ta đều biến những tác phẩm của mình trở thành một tiết mục tuyệt vời cho mọi người thưởng thức, điều này làm tôi rất kinh ngạc, tôi cũng sáng tạo ra vũ điệu “mười ba âm thanh” dựa trên câu chuyện do mẹ tôi kể, một mặt tôi cũng mong rằng ký ức cuộc đời của cha mẹ tôi có thể được truyền lại qua điệu múa.
Trở thành nhân vật chính của báo cáo đầu tiên về việc ma túy xâm nhập vào khuôn viên trường
Sau khi vào trung học cơ sở, một số điều đã trở nên khác biệt. Khi đó thị trường chứng khoán Đài Loan mấy chục nghìn điểm, thời kỳ “tiền Đài Loan ngập mắt cá chân”, bố không có nhiều thời gian để lập sạp và kinh doanh, thường xuyên ở trong phòng không thấy bóng người.
Lúc đó bên phải lớp tôi có một hàng lớp A, bên trái là một hàng lớp B. Lớp khiêu vũ của tôi nằm ngay giữa, cả lớp có khoảng 20 học sinh và chỉ còn lại 4 học sinh nam.
Vì nhà vệ sinh ở phía bên kia lớp B nên tôi tự nhiên trở nên thân thiết hơn với các bạn lớp B. Chúng tôi vào nhà vệ sinh, chơi đùa và trò chuyện, và khi ở cùng các bạn, chúng tôi bớt dè dặt hơn trong lời ăn tiếng nói, cảm thấy rất thoải mái. Sau này, tôi cũng học hút thuốc và bắt đầu hút một số thứ khác, chẳng hạn như amphetamine. Dần dần, tôi trốn học, trèo rào, lúc thì chơi đồ chơi điện tử, lúc đi chơi bi-a, để tỏ lòng nghĩa khí, tôi và các bạn thường đến trường khác để chặn đường người khác. Lúc đó tôi chưa biết mức độ nghiêm trọng của những việc này, tôi chỉ nghĩ nó rất vui, giống như có một thế giới huyền bí đang chờ tôi khám phá.
Khi tôi lên lớp 10, nhà trường sắp xếp một chuyến đi tốt nghiệp, tôi và một người bạn cùng lớp định mang một số “hàng lậu” đến đó, hôm đó chúng tôi đến nhà anh ấy lấy hàng. Tôi bước vào cửa thì bị vài người đàn ông lực lưỡng đè xuống dưới đất, họ tìm thấy một mảnh giấy nhôm trong ví của tôi, liền dẫn tôi lên một chiếc xe tải màu đen, khi cửa mở ra, tất cả bạn bè tốt của tôi đều ở trong đó. Có người vô cảm, có người rơi nước mắt, và tôi cũng là người rơi nước mắt. Lúc này tôi mới nhận ra mọi chuyện xảy ra quá đột ngột, chẳng phải tôi đang chơi game sao? Tại sao nó đột nhiên trở thành sự thật? Những điều thú vị, những cuộc phiêu lưu mạo hiểm giữa anh em bỗng chốc biến thành hiện thực tàn khốc và đáng sợ.
Chiếc xe chở chúng tôi đến Đội Thanh niên gần Chợ đêm Ninh Hạ, nơi các tòa nhà hiện nay là di tích. Tôi nhớ chiếc xe chạy vào qua một cổng tò vò, chúng tôi bị những người chú đó dẫn đi từng người một và thẩm vấn riêng. Tôi đã khóc và nói với cảnh sát rằng xin đừng nói với bố mẹ tôi...
Tin tức về việc chúng tôi bị bắt được đăng trên báo vào ngày hôm sau, với những dòng tít lớn là “Amphetamines xâm chiếm khuôn viên trường trung học cơ sở” và “Học sinh trung học cơ sở dùng thuốc Amphetamines, Đặng X Long”. Tôi nhớ đó là lần đầu tiên ở Đài Loan có thông tin về việc Amphetamines xâm nhập vào khuôn viên trường trung học cơ sở nên cả xã hội bàng hoàng, hóa ra trong khi toàn dân đang phát cuồng vì thị trường chứng khoán thì học sinh của chúng tôi đã đã chìm vào biển độc. Tôi luôn là “nhân vật chính” trong các điệu nhảy nhưng lần này tôi lại trở thành “nhân vật chính” trong tin tức xã hội.
Cảnh tượng gây sốc ở trung tâm điều dưỡng người thực vật
Sau khi bị bắt vì sử dụng ma túy, tôi bị kết án ba năm quản chế vì chưa đủ tuổi, tôi tham gia các lớp học khiêu vũ như thường lệ, nhưng thứ bảy và chủ nhật hàng tuần tôi phải trình diện trước tòa, suốt ngày nghe những bài phát biểu nhàm chán và viết lách, viết báo cáo. May mắn thay, lúc đó tôi đã gặp được một người chăm sóc rất tốt, và anh ấy cũng là một người cao thượng trong cuộc đời tôi──Lư Tô Vĩ, anh ấy sẽ cố gắng hết sức để tìm cơ hội đưa chúng tôi thoát khỏi những buổi học nhàm chán và đến các trung tâm dưỡng lão thực vật, trại trẻ mồ côi, và viện dưỡng lão để phục vụ. Thường thì tôi là người phụ trách biểu diễn vũ đạo, tôi chỉ giơ chân lên và mọi người cười như thể tôi là một con vật kỳ lạ. Tôi cũng rất vui khi sử dụng ngôn ngữ cơ thể của mình để hòa nhập với mọi người.
Tôi nhớ có lần gặp một người dân ở Quỹ Sáng tạo, anh ấy ra ngoài làm việc khi còn ở tuổi thiếu niên, không may bị điện giật và rơi vào trạng thái thực vật. Cạnh giường anh có cửa sổ, anh có thể nhìn thấy mái nhà ga Đài Bắc, vừa giúp anh lật người, tôi vừa nghĩ đến số phận của anh, anh đã nằm đó hơn 10, 20 năm, không thể cử động hay nói được, và tôi thì tay chân rất linh hoạt. Làm sao có thể để cuộc sống của mình đi đến bước đường này? Cảnh tượng đó khiến tôi vô cùng cảm động, và nhiều năm sau, tôi vẫn thường xuyên nghĩ về lại khoảnh khắc này và cảnh tượng này.
Sau này tôi không bao giờ đến lớp B nữa, những người bạn chơi cùng đó hoàn toàn cắt đứt khỏi cuộc sống của tôi, nhà trường dường như đã dựng lên một hàng rào vô hình để tôi không bao giờ gặp lại những người anh em cũ của mình nữa. Tôi không còn nhớ họ trông như thế nào nữa, nhưng đôi khi tôi tự hỏi liệu bây giờ họ có ổn không.
Không biết trải nghiệm này có ảnh hưởng đến mình như thế nào nhưng đối với show múa tốt nghiệp năm cuối cấp, tôi đã chủ động tự biên đạo, trong nửa đoạn đầu tôi sáng tác một số động tác khó hiểu, thể hiện hình ảnh của nỗi đau và sự đấu tranh, và nhạc nền cũng trừu tượng hơn. Đến một đoạn nhất định, các chuyển động trở nên cường điệu hơn và phong cách của nhạc nền cũng thay đổi, tôi đã chọn “Dashing Youth Man” do Lâm Cường hát. Khi âm nhạc bắt đầu, toàn bộ khán giả tại Trung tâm Văn hóa Bản Kiều phát điên, họ vỗ tay hò reo, khung cảnh giống như cao trào của sự trở về của đứa con hoang đàng, một khoảnh khắc đáng ăn mừng!
Lúc đó, tôi cảm nhận được sự hài lòng mà điệu nhảy mang lại cho tôi, tôi yêu sân khấu, yêu tiếng vỗ tay và khao khát được chú ý. Sự phi lý của tuổi trẻ và những ngày lang thang cùng anh em trên phố đã trở thành phông nền của sân khấu và nó đã dần trở nên mờ nhạt.
Chấn thương cột sống, từ vũ công chuyển sang biên đạo múa
Ở trường trung học, tôi học khoa vũ đạo của trường nghệ thuật Hoa Cương, sau khi tốt nghiệp, tôi được nhận vào khoa buổi tối của khoa khiêu vũ của Đại học Nghệ thuật Quốc gia Đài Loan. Lúc này, tôi đã gặp một quý nhân khác trong cuộc đời mình, đó là vũ công quá cố của Vân Môn La Man Phi. Cô ấy biết tôi thích biên đạo múa, nên đã khuyến khích tôi tham gia kỳ thi vào Đại học Nghệ thuật Đài Bắc. Tuy nhiên, đến năm cuối đại học, tôi lại rơi vào tình trạng bối rối, không biết tại sao mình lại muốn học vũ đạo, suốt ngày lại nghiện vào các quán Internet, tôi quyết định tạm nghỉ học và nhập ngũ. Vì thường xuyên cảm thấy đau nhức khắp người khi đứng gác nên tôi đã đến bệnh viện chụp X-quang, bác sĩ nói rằng vòm cột sống của tôi có một vết nứt lớn, có lẽ là do trước đây tôi không thường xuyên khởi động trước khi nhảy, chỉ cần có hứng là nhảy ngay lập tức nên lâu dần gây tổn thương đến cột sống.
Tôi đã phải phẫu thuật để vá vết nứt. Sau ca phẫu thuật, tôi phải đeo đai lưng và nằm ở nhà trong vài tháng. Ba tôi ban đầu hy vọng tôi sẽ theo ông bán giày và ngừng đi nhảy, nhưng tôi thấy tôi vẫn còn đam mê với khiêu vũ nên đã cố gắng thuyết phục ông cho tôi quay lại Đại học Nghệ thuật Đài Bắc để học hết năm cuối.
Sau khi tốt nghiệp, đoàn múa chuyên nghiệp duy nhất ở Đài Loan có đủ khả năng chi trả lương cho vũ công vào thời điểm đó là Nhà hát múa Vân Môn, để trấn an bố, tôi quyết định đi thi và tôi đã thi đỗ. Bốn năm ở Vân Môn đã tác động rất lớn đến tôi. Trước đây tôi không thích đọc sách, nhưng mỗi lần Vân Môn biểu diễn ở nước ngoài đều mang theo một hộp đầy sách để các vũ công đọc thoải mái, ngoài việc thường xuyên biểu diễn khắp thế giới, những trải nghiệm này đã mở rộng tầm hiểu biết của tôi và tâm hồn tôi đã trưởng thành hơn.
Tuy nhiên, sau bốn năm, tôi cảm thấy cột sống bị thương của mình không thể chịu đựng được cuộc sống cường độ cao của một vũ công chuyên nghiệp nên tôi không còn cách nào khác là phải rời Vân Môn. Nhưng tôi vẫn tiếp tục bước đi trên con đường khiêu vũ, tự sáng tạo và biên đạo cũng như tham gia một số dự án. Lúc đó cô La Man Phi là giám đốc nghệ thuật của Vân Môn 2 và đã mời tôi làm biên đạo. Khi điệu múa đó được biểu diễn, giống như bài “Dashing Youth Man”, khán giả đã hưởng ứng nhiệt tình và ai cũng phấn khích. Thế nên tôi đã đến Vân Môn 2 để tham gia biên đạo, sáng tạo, thậm chí còn ra nước ngoài thi đấu cho đến tận bây giờ.
Biết nhảy là một tài năng rất hạnh phúc
Sau khi đảm nhận vị trí giám đốc nghệ thuật của Vân Môn không lâu, tôi gặp phải dịch bệnh COVID-19, ở giai đoạn nghiêm trọng nhất, cả nước triển khai cảnh báo cấp độ 3, mọi người không thể tập trung lại, tôi và các vũ công chỉ có thể dạy và tập nhảy từ xa qua các cuộc gọi video. Những thay đổi trên thế giới khiến tôi suy nghĩ rất nhiều, và tôi cảm nhận sâu sắc rằng hóa ra một cái hắt hơi từ xa cũng sẽ ảnh hưởng đến việc sàng lọc nhanh chóng ở đây, một cuộc chiến ở bên kia trái đất cũng sẽ cũng sẽ ảnh hưởng đến lương thực của chúng ta. Thực tế, vạn vật trên thế giới đều có mối liên hệ với nhau, dường như có những nguồn năng lượng vô hình truyền qua và ảnh hưởng lẫn nhau. Đây không chỉ là nguồn cảm hứng cho vở múa mới “Sóng” mà tôi đang sáng tác mà nó còn giống như tuổi trẻ hoang dại của tôi vậy. Rất nhiều chuyện vừa xảy ra, có thể chẳng vì lý do gì rõ ràng, vì tính cách hay số phận, một số điều vô hình ” sóng", đẩy tôi vào ngã ba đường, may mắn gặp được một người quý nhân, dẫn tôi ra khỏi con đường lạc lối, và nhận ra rằng điều tôi giỏi nhất và đam mê nhất vẫn là khiêu vũ.
Mọi người thường hỏi tôi “nhảy rất khó mà anh lại bị thương, tại sao anh lại muốn kiên trì?” Câu trả lời thực ra rất đơn giản, ngoài khiêu vũ ra, những thứ khác tôi không biết nhiều. Tôi nghĩ cơ thể là món quà tuyệt vời nhất mà Chúa ban cho chúng ta, và có thể khiêu vũ là một tài năng rất hạnh phúc, bởi vì chúng ta không cần những vật thể bên ngoài mà vẫn có thể tạo ra nhiều khả năng. Khiêu vũ thực sự là sự thể hiện bản chất của cuộc sống.
Trong tôi luôn có một khát khao mãnh liệt, giống như bài “Dashing Youth Man” được biên đạo năm lớp 9. Khi nhạc nổi lên, ai cũng hào hứng, sự hưởng ứng nhiệt tình là động lực thôi thúc tôi tiếp tục biên đạo và sáng tạo. Đây là điiều duy nhất mà tôi quan tâm, những thứ khác đều không quan trọng.
Tôi muốn nói với chính mình vào năm 14 tuổi rằng...
Khi đó, tôi đã trộm tiền của bố mẹ để mua ma túy, thậm chí còn bắt nạt các bạn yếu hơn để kiếm tiền.
Tôi muốn nói với bản thân năm 14 tuổi của mình rằng một người không bao giờ được “làm tổn thương người khác”, điều đó là sai trái và rất không phù hợp. Về những con đường mà tôi đã đi khi còn trẻ và phù phiếm, tôi nghĩ không cần thiết phải nói về chúng mà không tiếc nuối, một lần nữa trong cuộc đời, có thể tôi vẫn đi trên con đường đó, nhưng không nên làm tổn thương người khác.
